بیماري ها، آفات و عارضه هاي نوظهور، تهدیدي جدي براي مناطق کشت مرکبات هستند.
عارضه ي زوال یکی از همین مشکلات نوظهور است که به ویژه در دو سال گذشته در بخش هایی از جنوب استان فارس گزارش شده است.
این عارضه، موجب خشک شدن کامل درخت یا بخـش هـایی از آن می شود. به منظور بررسی مهمترین عوامل غیر زنده مؤثر بر وقوع عارضه ي زوال مرکبات، تعداد 64 باغ مرکبات در جنوب استان فارس مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی ها از اسفند ماه 1396 تا آبان ماه 1397 صورت پذیرفت. میانگین سن درختان، میانگین دماي هوا، وجود و یا عدم وجود سایه انداز، مقدار نسبت جذب سدیم مصرف کودهاي ضد شوري، درصد رس و نوع بافت خاك مورد سنجش قرار گرفت.
به منظور تعیین روابط بین متغیرها و درصد وقوع زوال، تجزیه و تحلیل هاي آماري چند متغیره شامل تحلیل عاملی، همبستگی، تحلیل خوش هاي و تحلیل مسیر انجام شد. بر اسـاس نتـایج تحلیل عاملی، چهار عامل اول، در مجموع 80/53 درصد از کل تغییرات را توجیه کردند. خصوصیات فیزیکی خاك، 26/37 درصـد و تبخیـر و تجمـع تدریجی املاح، 23/95 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند.
همبستگی معنی داري بین زوال و میانگین سن درخت، زوال و درصد رس، زوال و وجود سایهانداز، مشاهده شد. تحلیل مسیر، اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرها را بر میزان وقوع زوال مشخص نمود. به طور کلی مشخص شد که زوال، یک عارضه فیزیولوژیکی چند متغیره است که با انجام برخی از عملیات مدیریت باغ میتوان تا حدود زیادي آن را کنترل نمود.
منبع باقریان و همکاران، 1399
منبع عکس: سورنا