عواملی که موجب کمبود کلسیم می‌شوند
معمولاً علائم کمبود این عنصر به قابلیت دسترسی گیاه به این ماده مرتبط بوده و کمتر به ذخایر خاک مربوط است. کلسیم در داخل گیاه حرکت نمی‌کند و جذب آن به‌شدت وابسته به جذب و انتقال آب در گیاه است. این موضوع نشان می‌دهد که چرا برگهای جوان در اولین ردیف آسیب در مقابل کمبود کلسیم هستند. خاکهای سنگین و خاک‌هایی که قبلاً در آنها آبیاری صورت گرفته‌است کلسیم را به‌خوبی در خود حل می‌کنند و در اختیار گیاه قرارمی‌دهند. با این حال، خاکهای شنی، به‌علت ظرفیت نگهداری اندک آب، در معرض خشکی بوده و جذب این ماده را محدود می‌کنند. اگر فاصله بین دو آبیاری زیاد باشد و به خاک اجازه خشک‌شدن بیش از حد بدهید، علائم کمبود کلسیم بیشتر بروز می‌کنند. خاک‌هایی که pH کمی دارند، شوری بالا دارند یا خاک‌هایی که از آمونیوم غنی هستند، مشکل‌زا می‌شوند. رطوبت بالای هوا یا غرقابی‌شدن خاک می‌توانند سرعت انتقال آب به بافتهای مختلف را کاهش داده و بنابراین جذب کلسیم کمتر می‌شود. معمولاً، محدوده بهینه pH خاک برای جذب بیشتر کلسیم بین ۷ تا ۸٫۵ است.
در صورت کمبود کلسیم، این چرخه را در گیاه خود مشاهده خواهید کرد:
لکه های زرد یا قهوه ای که توسط یک لبه باریک و قهوه ای شکل در برگها احاطه شده اند، مشخصه کمبود کلسیم است. علائم کمبود کلسیم اغلب به سرعت ظاهر می شود. طی یک یا دو هفته از اولین لکه ها که روی برگهای پیر مشاهده می شود. لکه ها معمولاً به صورت لکه های قهوه ای روشن پدیدار می شوند که به مرور زمان اندازه آنها افزایش می یابد.
بعد از گذشت دو هفته، برگهای پیرتر لکه های فزاینده ای را نشان می دهند. لکه ها اغلب در لبه برگها ظاهر می شوند، همانطور که در مورد کمبود پتاسیم یا علائم دیگر مانند عقرب وجود دارد. با این وجود، تفاوت بین کمبود کلسیم و کمبود پتاسیم در اکثر موارد به خوبی قابل تشخیص است. با کمبود کلسیم در گیاهان لکه ها دارای طرح کلی تیز هستند و به طور انحصاری در لبه برگها سرچشمه نمی گیرند. تاخیر در پیشرفت و رشد گیاه اغلب در طی یک هفته قابل توجه است.
گاهی اوقات در نقاط در حال رشد و چروک شده و اطراف میوه ها، برگهای نازک و کوچکی پیدا خواهید کرد که لکه دار نیستند.
برگهای قدیمی تر به آرامی از بین می روند و لکه های ابری مایل به زرد ممکن است در اطراف لکه های یکروزه ظاهر شود. هرچه برگ بزرگتر باشد، علائم آن جدی تر است. روند گلدهی نیز کمتر شده و کند می شود و از میوه ها اندکی باقی می ماند.
میوه‌ها کوچک‌تر شده و بی‌طعم هستند. در مورد گیاهانی مثل خیار، فلفل و گوجه‌فرنگی، در انتهای محل شکوفه‌دهی، گیاه دچار پوسیدگی می‌شود. نرخ جوانه‌زنی بذرها نیز کاهش می‌یابد.
دلایل کمبود کلسیم در گیاهان
چندین مورد می تواند علت کمبود کلسیم در گیاهان باشد، مانند:
- لقاح ناکافی یا نادرست
- فرهنگ و اطلاعات اشتباه در مورد رفع کلسیم
- وقتی مقدار زیادی آمونیوم، پتاسیم، منیزیم و یا سدیم در محیط ریشه وجود دارد. جذب بیشتر کلسیم توسط آمونیوم و سدیم محدود می شود.
- مشکلات تبخیر ناشی از مقدار EC بسیار زیاد یا رطوبت نسبی بیش از حد بالا یا پایین یک مسئله کلی در مورد آبیاری و حمل و نقل آب درون گیاه است.
راه حل هایی برای رفع کمبود کلسیم در گیاهان
برای مشاوره به فروشگاه محلی خود بروید. آنها باید از تخصص و محصولات مناسب در دسترس برخوردار باشند تا در رفع این مشکل به شما کمک کنند. کود صحیح فرمول شده باید حاوی کلسیم کافی باشد.
اگر مقدار EC (رسانایی الکتریکی) از بستر یا خاک گیاه خیلی زیاد است، می توان آن را به راحتی با آب خالص (و در صورت لزوم) اسیدی شده (شستشو) داد و رفع کرد.
اگر خاک حاوی مقادیر کافی کلسیم نباشد، می توان آن را به صورت پودر کربنات کلسیم، کربنات کلسیم دانه بندی شده، دولومیت یا آهک هیدراته، سولفات کلسیم، آهک سیلیس پتاسیم، آهک سیلیس منیزیم، سرباره، سرباره سه گانه یا نیترات آهک به خاک اضافه کرد. در مورد کودهای حاوی کلرید و با هر یک از این محصولات ذکر شده بسیار مراقب باشید زیرا تنها سنگ آهک دولومیتی احتمال سوزاندن گیاهان یا استفاده از عناصر غذایی اضافی را افزایش می دهد که باعث تغییر کلی باروری قلمرو محصول می شود.
کلسیم اضافی را می توان از طریق محلول غذایی با استفاده از کودهای آهک مایع مانند محلول نیترات کلسیم تزریق کرد. برای حل مشکل خاک بیش از حد اسیدی، می توان از شیر آهک برای افزایش pH استفاده کرد، اما مراقب باشید این تعلیق آهک هیدراته است و سریع واکنش نشان می دهد که می تواند منجر به سوزاندن محصولات زراعی شود.
از خاک مناسبی استفاده کنید که خیلی اسیدی نباشد. خاک اسیدی اغلب حاوی مقادیر کافی آهک یا کربنات کلسیم نیست. خاکهای گلدان قبل از لقاح یا مخلوطهای بدون چربی قبلاً آهک و یا کربنات کلسیم زده یا pH آنها تنظیم می شود.
کلسیم وظیفه پایداری و فعالیت بافتهای گیاهی را بر عهده دارد و (همراه با سایر مواد) جریان و خروج مواد موجود در سلولها و بافتها را تنظیم می کند. یکی نقش مهم کلسیم تثبیت لایه های میانی در دیواره سلولی است. در ضمن تثبیت ساختار دیواره سلولی، یکپارچگی ساختار غشایی را نیز حفظ می کند.
تقویت کلسیم خاک به صورت ویژه را کربنات کلسیم یا CaCO3 که یک سنگ یا پودر سفید رنگ و بعضاً رنگی است که تقریباً در آب نامحلول است می تواند تامین کند. خاک به طور طبیعی می تواند حاوی مقدار قابل توجهی کربنات کلسیم باشد. میزان سختی آب شیر نه تنها با غلظت کلسیم بلکه با غلظت منیزیم آب نیز تعیین می شود. درجه سختی می تواند تا حد زیادی در جاهای مختلف، متفاوت باشد.
لکه های زرد یا قهوه ای نتیجه افزایش نفوذپذیری غشای سلولی است که باعث آزاد شدن پکتیناز (آنزیم) در بین سایر مواد می شود که می تواند دیواره سلولی را از بین ببرد. سلولها به صورت پی در پی شل می شوند و پشت سر هم باز می شوند.
تثبیت کلسیم می تواند به عنوان مثال بدون بافر و خاک های غنی از خاک رس یا خاک رس ایجاد شود. این خاک ها تمایل به پیوند با آهک و سایر کاتیونهای دو ظرفیتی دارند.
مقدار بسیار زیاد EC در محیط ریشه با رطوبت بسیار کم یا بسیار زیاد محیط گیاه تبخیر را مهار می کند. در نتیجه این، جریان صعودی شیره کاهش می یابد و حمل و نقل کلسیم به شدت کاهش می یابد. کمبود کلسیم اغلب در مکانهایی که کمترین میزان تبخیر را دارند، مانند برگهای قدیمی و میوه ها مشاهده می شود.
ذغال سنگ نارس غالباً برای شل شدن خاک و هوادهی آن به خاک اضافه می شود. از آنجا که این ماده اسیدی است، با اضافه کردن مقدار مشخصی آهک یا پودر کربنات کلسیم، pH خاک افزایش می یابد.