اختلالات تغذیه‌ای خیار
تشخیص اختلالات تغذیه‌اي خیار
براي رشد مطلوب خیار گلخانه‌اي همانند هر گیاه دیگر 16 عنصر غذایی مورد نیاز است. این عناصر شامل کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، گوگرد، کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، روي، مس، بور، مولیبدن و کلر می‌باشند.
سه عنصر کربن، هیدروژن و اکسیژن توسط آب و هوا و بقیه عناصر عمدتا از طریق ریشه در اختیار گیاه قرار می‌گیرند. هرگونه کمبود یا زیادي این عناصر، منجر به اختلالات تغذیه‌اي می شود.
تشخیص علائم ظاهري اختلالات تغذیه ای خیار
علائم برگی سریع‌ترین روش در تشخیص اختلالات تغذیه اي گیاه است. گیاهان با نمایش علائم خاص براي هر مشکل به شدت و ضعف هر مشکل پاسخ می دهند.
لذا با تشخیص به موقع و صحیح این علائم، کنترل اختلالات تغذیه‌اي امکان‌پذیر است. با مدیریت صحیح تغذیه خیار می توان از بروز اختلالات تغذیه ای جلوگیری کرد
عناصر ماکرو
نازک شدن ساقه‌ها و کج شدن خیار علامت چیست؟
کمبود نیتروژن از جمله اختلالات تغذیه ای خیار است. عدم تأمین کافی نیتروژن باعث سفید شدن برگهای مسن، اختلال در رشد گیاه، تأخیر در رشد، نازک شدن ساقه‌ها و کج شدن و تغییر رنگ میوه‌ها می‌شود. در موارد شدید، کل گیاه فرو می‌ریزد.
کمبود نیتروژن ممکن است گیاه خیار را به شوری بسیار حساس کند. در کمبود نیتروژن رنگ میوه روشن و میوه نوك تیز و ترد می‌شود و در اثر مصرف زیاد نیتروژن میوه نرم، تیره رنگ و درشت می‌شود.
وقتی مقدار نیتروژن کافی نباشد، رشد رویشی و تولید میوه به شدت محدود می‌شود.
گیاهان رنگ پریده و دراز و باریک به نظر می‌رسند. برگهای جدید کوچک هستند اما سبز باقی می‌مانند در حالی که قدیمی‌‌ترین برگ‌ها زرد شده و می‌میرند.
اگر مشکل اصلاح نشود، زردی شاخساره را به برگهای جوان گسترش می‌دهد. عملکرد کاهش می‌یابد و میوه ها کم‌رنگ، کوتاه و ضخیم هستند.
لائم شاخص کمبود فسفر در خیار چیست؟
کمبود فسفر از جمله اختلالات تغذیه ای خیار است: اگر تامین فسفر با مشکل روبرو شود، این عنصر از قسمت هاي مسن‌تر به قسمت‌هاي جوان‌تر حرکت می‌کند.
گیاهان در تمام مراحل رشد به فسفر نیاز دارند ولی بیشترین نیاز آنها در زمان استقرار و اوایل رشد رویشی است.
در محصولاتی مثل خیار که به طور متوالی رشد رویشی و تولید میوه دارند، تامین منظم فسفر و سایر عناصر ضروریست تا گیاه قادر به تولید میوه با کیفیت خوب و در مدت طولانی باشد.
گیاهان دچار کمبود فسفر دارای ریشه‌های ضعیف، کوتاه و ناکارآمد، برگ‌ها‌یی کوچک، غیرشاداب، به رنگ سبز متمایل به خاکستري، همراه با ظهور لکه‌های قهوه‌ای مابین رگبرگ برگهای بالغ می‌باشند
با تداوم کمبود، لکه‌های قهوه‌ای تبدیل به لکه‌های سوخته مانند و پس از توسعه باعث مرگ برگ می‌شوند.
در این حالت عملکرد میوه کاهش و کیفیت آن ها نامطلوب است.
علائم شاخص کمبود فسفر در گیاه خیار درختی شامل: کوتاهی گیاه همراه با برگ‌هاي کوچک با رنگ سبز تیره و رشد بطئی برگ‌ها نسبت به گیاه سالم. مصرف بیش از حد فسفر سبب پرگل و میوه شدن خیار گلخانه‌ای می‌شود.
زردی و سوختگی برگهای مسن در خیار نشانه چیست؟
کمبود پتاسیم یکی دیگر از اختلالات تغذیه ای خیار است: محصولات دچار کمبود پتاسیم، متمایل به پژمردگی هستند. پتاسیم در گیاه متحرك است و هنگام کمبود از برگهای مسن‌تر به طرف برگهای جوان‌تر حرکت می‌کند.
اگرچه رشد گیاهان دچار کمبود ممکن است مختل نشود، ولی عملکرد و کیفیت میوه آنها کاهش می‌یابد. کمبود پتاسیم سبب زردی و سوختگی برگهای مسن‌تر می‌شود.
این علائم از حاشیه برگ‌ها شروع و به سمت مرکز برگ، ما بین رگبرگ‌ها توسعه می‌یابد. نواحی بزرگی از بافت اطراف رگبرگ اصلی در کمبود شدید پتاسیم نیز سبز باقی می‌ماند.
در کمبود شدید، سوختگی‌های قهوه‌ای رنگ حاشیه به سمت نواحی زرد توسعه یافته و باعث خشکی و کاغذی شدن برگ می‌شود. این علائم در آب و هوای گرم بطور سریع توسعه می‌یابند.
در گیاه دچار کمبود، اگرچه انتهای میوه‌ها متورم به نظر می‌رسند، ولی ممکن است کامل نشوند، علامتی که در تنش آب نیز مشاهده می‌شود. علائم شاخص کمبود پتاسیم در خیار درختی شامل:
- کوتاهی گیاه، همراه با زردي و سوختگی برگهای مسن‌تر و تمایل به خشکیدگی و کاغذی شدن آنها نسبت به گیاه سالم
- بدشکلی و تورم انتهای میوه‌ها
رفع کمبود پتاسیم
براي محصولات کشت شده در بسترهای خاکی، با کاربرد پتاسیم در کنار گیاهان دچار کمبود در خاكهای شنی، پتاسیم از سطح خاك به سمت ریشه‌ها حرکت و در دسترس گیاه قرار می‌گیرد.
ولی در سایر خاك‌ها، بهترین حالت مصرف کودهای پتاسیم، مصرف قبل از کشت آنها مطابق آزمون خاك است.
در گیاهان دچار کمبود، کود آبیاری پتاسیم روش مناسبی است ولی برگ‌پاشی آن مناسب نیست و باعث سوختگی احتمالی برگ‌ها می‌شود.
براي محصولات کشت شده در بسترهای بدون خاك، کاربرد محلول غذایی با غلظت 150 تا 200 میلی‌گرم در لیتر پتاسیم کافی است.
کود پتاسیم را به خصوص در خاک سبک یا کشت‌های بدون خاک زیاد استفاده نکنید، زیرا پتاسیم بیش از حد باعث کمبود نیتروژن در گیاهان می‌شود و ممکن است بر جذب کاتیون‌های دیگر مانند منیزیم و کلسیم تأثیر بگذارد.
روابط متقابل بین پتاسیم و سایر مواد مغذی
- مقدار پتاسیم یا نیتروژن بیش از حد بهینه ممکن است باعث کمبود فسفر شود.
- مقدار بیش از حد پتاسیم ممکن است باعث کمبود منیزیم و کاهش عملکرد در خیار رشد شده در بستر کشت پیت شود.
- کمبود پتاسیم می‌تواند باعث تسریع کمبود آهن شود و تجمع نیتروژن را افزایش دهد.
فنجانی شدن برگهای خیار نشانه چیست؟
کلسیم نقشی اساسی در ساختار و عملکرد غشای سلول و مقاومت دیواره‌های سلول دارد. کلسیم همچنین حساسیت گیاه به بیماری را کاهش می‌دهد.
بیشتر اختلالات مربوط به کلسیم در محصولات زراعی ناشی از شرایط نامساعد رشد است و نه به دلیل تأمین ناکافی کلسیم به ریشه‌ها. محصولات با رشد سریع در شرایط وزش باد گرم بیشتر در معرض خطر هستند.
کمبودها همچنین می‌توانند در صورت رشد سریع خیار در شرایط مرطوب مانند گلخانه ایجاد شوند. سایر عوامل موثر در آبگرفتگی، شوری خاک، تأمین زیاد پتاسیم یا آمونیوم و بیماری‌های ریشه هستند.
کمبود کلسیم
در میان اختلالات تغذیه ای خیار می‌توان به کمبود کلسیم اشاره کرد. مهمترین عامل کمبود این عنصر در میوه را می‌توان به عدم تنظیم شرایط محیطی گلخانه، به‌ویژه عوامل مؤثر بر تعرق گیاه (مخصوصا دماي محیط) نسبت داد.
زیرا نتایج تحقیقات متعدد به رابطه مثبت و نزدیک بین توزیع کلسیم و شدت تعرق اندام‌هاي گیاهی اشاره کرده‌اند. در واقع، کاهش تعرق سبب کاهش غلظت کلسیم در میوه‌ها می‌شود.
از دیگر علل بروز کمبود کلسیم در گیاه، افزایش غلظت پتاسیم و یون آمونیوم است که در جذب، با یون کلسیم رقابت می‌کنند. بنابراین رعایت تعادل تغذیه در این خصوص حایز اهمیت است.
کلسیم در برگهای مسن‌تر رسوب می‌کند اما کمبود آن در جوان‌ترین برگ‌ها و نقاط رشد قابل مشاهده است. برگ‌ها ظاهري پیچ خورده و سوخته دارند و ممکن است به شکل فنجان رو به پایین ظاهر شوند.
برگ‌هاي مسن‌تر و بالغ معمولاً متاثر نمی‌شوند. در کمبود شدید، گل‌ها عقیم و نقاط رشد می‌میرند. میوه‌ها در گیاهان دچار کمبود کوچک‌تر و بی‌مزه هستند و رشد انتهایی آنها عقیم می‌ماند.
علائم شاخص کمبود کلسیم در خیار درختی شامل : فنجانی شدن جوان‌ترین برگ‌ها به سمت پایین و سوختگی لبه آنها.
رفع کمبود کلسیم
براي محصولات کشت شده در بسترهاي خاکی، آسیب ناشی از کمبود کلسیم با برگ‌پاشی منظم نیترات کلسیم با غلظت 500 گرم نیترات کلسیم در 100 لیتر آب، کاهش استفاده از کودهایی با پایه‌هاي آمونیومی و پتاسیمی و همچنین کاربرد آهک در خاك‌هاي اسیدي کنترل می‌شود.
سایر نمک‌هاي آلی و غیر آلی کلسیم که فاقد فرمی از نیتروژن باشند براي محلول‌پاشی میوه ارجحیت دارد. براي محصولات کشت شده در بسترهاي بدون خاك، کاربرد محلول غذایی با غلظت 150 تا 200 میلی‌گرم در لیتر کلسیم، کمبود را کنترل می‌کند.
همچنین حفظ هدایت الکتریکی محلول در کمتر از دو دسی‌زیمنس بر متر، کمبود کلسیم را کاهش می‌دهد.
سمیت کلسیم
هنگام رشد خیار در خاک آهکی ممکن است کلسیم زیاد مشکل ساز شود. کلسیم زیاد در خاک معمولاً باعث ایجاد pH بالا می‌شود و سپس بسیاری از ریز مغذی‌ها را رسوب می‌دهد ، بنابراین برای گیاه در دسترس نیستند، همچنین ممکن است در جذب منیزیم تداخل ایجاد کند.
برنزه شدن برگهای مسن خیار نشانه چیست؟
کمبود منیزیم
یکی دیگر از اختلالات تغذیه ای خیار کمبود منیزیم است. منیزیم جز اصلی کلروفیل است و کمبود آن غالباً در خاكهای بافت درشت مناطق مرطوب، خصوصاً مناطق پر باران در خاك‌هاي اسیدي رنگ روشن شنی مشاهده می‌شود.
کاربرد زیاد کودهاي پتاسه و کودهاي آمونیومی باعث ایجاد کمبود منیزیم می‌شود. با کاهش فعالیت ریشه‌ها در فصول سرد و یا در خاكهای سنگین مرطوب، علائم کمبود منیزیم ظاهر می‌شود. کمبود منیزیم باعث زرد شدن برگهای مسن گیاه می‌شود.
این علائم از بین رگبرگ‌هاي اصلی شروع و پس از توسعه فقط حاشیه باریک، سبز رنگ باقی می‌ماند. در کمبود شدید رنگ قهوه‌ای سوخته در نواحی زرد رنگ ظاهر می‌شود و عملکرد محصول کاهش می‌یابد.
علائم شاخص کمبود منیزیم در خیار درختی شامل: زردي، قهوه‌اي و برنزه شدن روي برگ هاي مسن‌تر نسبت به گیاه سالم. زردي بین رگبرگ‌هاي اصلی برگ‌هاي مسن‌تر و تبدیل آن ها به لکه‌هاي سوخته کاغذی. (برنزه روشن و تاثیر کمتر بر برگ‌هاي جوان‌تر).